Protocol van voorakkoord (Minister Crucke)
Tegen de achtergrond van ingrijpende hervormingsplannen binnen de Belgische spoorwegen kwamen de representatieve vakorganisaties (ACOD Spoor, ACV-Transcom en VSOA Spoor), samen met de Federale Minister van Mobiliteit, Klimaat en Ecologische Transitie, de NMBS, Infrabel en HR Rail, op 21 maart, 4 april, 22 april en 23 april 2025 bijeen in het kader van sociaal overleg.
Deze vergaderingen vonden plaats op initiatief van de overheid, in uitvoering van het federale regeerakkoord van 31 januari 2025, en hadden betrekking op fundamentele wijzigingen in de organisatie van het spoorwegpersoneel en de bevoegdheden van de spoorwegmaatschappijen.
De vakorganisaties zijn in dit proces opgekomen voor de collectieve belangen van het personeel en hebben gestreefd naar garanties op werkzekerheid, behoud van verworven rechten, en de verankering van sociale bescherming bij elke stap van de hervorming.
Na moeilijke en intensieve onderhandelingen zijn de betrokken partijen tot een voorakkoord gekomen – voor alle duidelijkheid, géén akkoord, dat wordt wel of niet bepaald door de achterban. De krachtlijnen daarvan worden in dit protocol vastgelegd aan de hand van twaalf artikels die we hier integraal publiceren . Onze gewestelijke secretarissen zijn bereikbaar voor meer duiding.
De gewesten houden verschillende infomomenten, voor praktische info (of adressen) neem je contact op met de betrokken gewestelijke secretaris, zie hier (onderaan pagina).
Volgende momenten zijn reeds bekend (kan aangevuld worden):
Gewest Antwerpen: woensdag 21 mei, algemene ledenvergadering, 18u30 (onthaal 18u)
Gewesten Antwerpen, Leuven, Limburg, Brussel, Mechelen: 22 mei (in ACOD-gebouw Leuven, sociale promotie)
Gewest Limburg: militantenvergadering 13 mei om 19u (ACOD-gebouw Hasselt)
Gewest Oost-Vlaanderen: Algemene ledenvergaderingen: Fysiek op dinsdag 13 mei, 18u30—ACOD-gebouw Gent, online vergadering (Teams) op donderdag 22 mei om 18u30 (inschrijven via oostvlaanderen.spoor@acod.be met vermelding id-nummer)
Gewest West-Vlaanderen: sociale promotie op 21 mei (ACOD-gebouw Roeselare)
Protocol van voorakkoord
Artikel 1: Overdracht van personeel naar de entiteiten
Het personeel van HR Rail dat, overeenkomstig de bepalingen van de Wet van 23 juli 1926 betreffende de NMBS en het personeel van de Belgische Spoorwegen (hierna: “de wet van 1926”), ter beschikking wordt gesteld van hetzij de NMBS, hetzij Infrabel, zal uiterlijk op 31 december 2026 worden overgedragen aan de Entiteit waarvoor hij/zij gedurende de laatste drie maanden voorafgaand aan de overdracht in hoofdzaak taken heeft verricht.
Deze bepaling is eveneens van toepassing op het personeel van HR Rail dat toegewezen is aan de bevoegdheden van HR Rail die, conform artikel 2 van dit protocol van voorakkoord, aan de NMBS of Infrabel worden overgedragen. Het personeel dat toegewezen is aan de bevoegdheden, die niet worden overgedragen, blijft in dienst van HR Rail.
Een juridische studie zal op korte termijn uitgevoerd worden door een extern advocatenkantoor teneinde te bevestigen of de overdracht van het juridisch werkgeverschap van toepassing is. Van zodra het verslag is overgemaakt, zullen de partijen bijeenkomen om hiervan kennis te nemen.
Vanaf 31 december 2026 zullen de NMBS, Infrabel en HR Rail in voorkomend geval elk als enige juridische en feitelijke werkgever van hun respectieve personeelsleden optreden. Derhalve wordt elke vorm van terbeschikkingstelling van personeel door HR Rail naar de Entiteiten beëindigd.
De verworven rechten van zowel het overgedragen als het niet-overgedragen personeel blijven onverminderd behouden en gewaarborgd. Dit houdt onder meer in dat anciënniteit, loon en andere verworven voordelen integraal behouden blijven.
Er is overeengekomen dat er als gevolg van deze overdracht geen ontslag zal plaatsvinden, noch samenwerking zal worden beëindigd.
De huidige statutaire personeelsleden blijven tewerkgesteld onder het geldende statuut, terwijl de contractuele personeelsleden in dienst blijven als contractuelen.
Artikel 2: Overdracht van de bevoegdheden inzake selectie, recrutering en beheer van loopbanen
De NMBS en Infrabel worden elk exclusief bevoegd voor de rekrutering, selectie en loopbaan van hun respectieve statutaire en contractuele personeelsleden.
Daarnaast worden zij elk bevoegd voor alle aangelegenheden inzake het beheer van de loopbanen van hun personeelsleden. Bij de uitoefening van deze bevoegdheden zullen zij, waar nodig, ondersteund worden door HR Rail in de zin van de bepalingen van artikel 3 van dit protocol van voorakkoord.
De overdracht zal geleidelijk, harmonieus en functioneel verlopen. De betrokken partijen zullen elke zes maanden een evaluatieverslag opstellen voor het Sturingscomité en dit tot het finaliseren van de overdracht van het personeel. Een kopie hiervan wordt overgemaakt aan de Minister.
Artikel 3: Bevoegdheden van HR Rail
Ingevolge de overdracht van het personeel naar de Entiteiten, zoals bedoeld in artikel 1 van dit protocol van voorakkoord, blijft HR Rail zijn rol vervullen als garant van het statuut en de regelgeving en bewaker van de toepassing van de reglementeringen en de contractuele voorwaarden van het personeel dat bij de Entiteiten tewerkgesteld is.
Daarnaast behoudt HR Rail de prioritaire verantwoordelijkheid voor het organiseren en beheer van de sociale dialoog ten behoeve van de Entiteiten.
HR Rail blijft bovendien verantwoordelijk en bevoegd om de Entiteiten te ondersteunen en te adviseren m.b.t. juridische expertise inzake human resources en sociaal recht.
Bovendien behoudt HR Rail haar verantwoordelijkheden inzake payroll, medische dienst, sociale prestaties en kas van de geneeskundige verzorging.
Artikel 4: Organisatie van het sociaal overleg
Er wordt overeengekomen om de escalatieprocedure bij de raad van bestuur niet toe te passen.
De regel van de twee-derde meerderheid die van toepassing is op de statutairen zal eveneens van toepassing zijn op dezelfde materies voor de contractuele personeelsleden.
Artikel 5: Collectieve overeenkomst voor contractuele personeelsleden
Onder aansturing van HR Rail, zullen de sociale partners binnen het kader van de Nationale Paritaire Commissie (NPC), onderhandelingen opstarten met het oog op het sluiten, uiterlijk tegen 30 juni 2027, van een collectieve overeenkomst voor het contractuele personeel.
Artikel 6: Nieuwe indienstnemingen
Vanaf 1 januari 2028 zal personeel uitsluitend worden aangeworven op basis van een arbeidsovereenkomst.
Tot en met 31 december 2027 vinden nieuwe aanwervingen plaats volgens de momenteel geldende regels.
Artikel 7: Pensioen wegens voortijdige invaliditeit
Het regeerakkoord voorziet de stopzetting vanaf 1 januari 2026 van de nieuwe instroom in het stelstel van TAVA.
Voor dat personeel zullen de Entiteiten en HR Rail in de toekomst een inkomen waarborgen dat gelijk is aan 60% van de geplafonneerde wedde op datum van de ongeschiktheidsverklaring, naar analogie met de regels die van toepassing zijn voor het contractueel personeel.
Aan de beschermingstermijnen zoals opgenomen in hoofdstuk X van het statuut wordt niet geraakt.
Artikel 8: Gegarandeerde dienstverlening
Na afloop van de lopende stakingsacties zal door de Entiteiten een evaluatieverslag worden opgesteld over de implementatie van de gegarandeerde dienstverlening.
Dit verslag zal op afdoende wijze verwijzen naar de essentiële elementen van de gegarandeerde dienstverlening, en zal in het bijzonder rekening houden met de aspecten inzake de veiligheid op het spoornet. Het verslag zal voor 31 december 2025 aan de Minister worden overgemaakt.
Artikel 9: Corporate Security Services (CSS) / Securail
De activiteiten van de dienst CSS/Securail blijven in de schoot van de NMBS en bijgevolg zullen alle personeelsleden verbonden aan deze activiteiten in dienst blijven van NMBS.
Wat betreft de operationele werking en de veiligheidsgerelateerde aspecten, zou een gedeeld toezicht kunnen worden uitgeoefend door de FOD Mobiliteit en de FOD Binnenlandse Zaken. De modaliteiten zullen later bepaald worden op basis van een overleg tussen de bevoegde ministers.
Artikel 10: Sociale dialoog
De partijen verbinden er zich toe om het sociaal overleg en de principes van de sociale dialoog te respecteren onder andere in het kader van de uitvoering van het openbare dienstcontract van de NMBS en het performantiecontract van Infrabel en om een denkoefening op te starten over de structurering van de sociale dialoog in het kader van de liberalisering van het spoor.
Artikel 11: Wetgevende initiatieven
De Minister verbindt zich om alle wetgevende initiatieven te nemen die vereist zijn voor de implementatie van de maatregelen vervat in het onderhavige protocol van voorakkoord.
Dit betreft onder meer de aanpassing van de wet van 23 juli 1926 en de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven.
De streefdatum voor de wetswijzigingen wordt op 30 juni 2026 vastgelegd. De inwerkingtreding van de wetswijzigingen zal rekening houden met de hiervoor vermelde artikels.
Artikel 12: Uitvoering
De partijen verbinden zich ertoe dit protocol van voorakkoord te goeder trouw en in overeenstemming met de gevoerde onderhandelingen voor te stellen. Zij zullen op een objectieve wijze over de inhoud ervan communiceren, zowel ten aanzien van de personeelsleden als ten aanzien van derden.