Woord van de voorzitter: Zever. Gezever.

Dankzij een gunstige wind kreeg ACOD Spoor als enige vakbond bij het spoor inzage in de spoorplannen van de formateur die nu op tafel liggen. Wat we lazen, is een frontale aanval op het spoor als openbare dienst. Geen visie voor het personeel, geen versterking van de dienstverlening voor de reizigers – niets van dat. Dit is geen toekomstplan, maar een afrekening. Terwijl we in 2026 het honderdjarig jubileum van de Belgische spoorwegen zouden moeten vieren, lijkt het er eerder op dat we ons moeten voorbereiden op een begrafenis. Of zoals Frankie van ‘Het Eiland’ zou zeggen: “Zever. Gezever!”

ACOD Spoor twijfelde geen seconde en maakte deze plannen bekend aan het personeel via een open brief. Geen rond de pot draaien, maar een transparante communicatie. In een operationeel bedrijf is duidelijkheid essentieel. In deze editie van de Tribune lees je onze open brief, waarin we de harde feiten blootleggen.

Tot vandaag (4 december) is er geen concrete informatie over het verdere verloop van de onderhandelingen over het spoor, deze moeten immers nog starten. Maar laat een ding duidelijk zijn: ACOD Spoor voert de druk op. Aan de onderhandelingstafel zitten rechtse partijen die het spoor historisch gebruikten als politiek benoemingspostje, maar die nu zwijgen wanneer het spoor en zijn mensen verdedigd moeten worden. Niveau nihil!

De nota van de formateur getuigt van een ongezien gebrek aan respect voor het spoorwegpersoneel. Heel de sociale structuur moet eraan geloven. Het voorstel om HR Rail af te schaffen is ronduit broodroof. Daarmee zouden al onze sociale verworvenheden op de helling komen te staan. Hoewel er meermaals beloofd wordt dat de verworven rechten behouden blijven, weet iedereen dat dit zonder HR Rail een leugen is. Zelfs Joske, de stationskat van Leuven, zou andere oorden opzoeken als dit werkelijkheid wordt.

De ‘volksvertegenwoordigers’ van de Arizona-partijen lijken te zijn vergeten dat het spoorwegpersoneel tijdens de COVID-19-crisis de treindienst van nationaal belang mogelijk maakte. Dat niet alleen: alle openbare diensten hebben ons land door die moeilijke periode geleid. Maar waardering? Respect? Dat zijn woorden die in het huidige politieke klimaat geen waarde meer lijken te hebben.

Ik geloof in politiek, echt waar. Politiek is van cruciaal belang in een democratie. Maar als politiek verwordt tot kortetermijndenken en enkel nog draait om electorale winst in plaats van het algemeen belang, dan is onze sociale welvaart in gevaar. Kijk naar de andere kant van de oceaan: daar is de politiek zelf geprivatiseerd. Is dat de toekomst die we willen?

Ondertussen hebben onze actieve leden hun agenda, pen en nieuwjaarsboodschap ontvangen. Die boodschap werd opgesteld voordat we inzage hadden in de plannen van de formateur, maar blijkt griezelig accuraat. Niet omdat we helderziend zijn, maar omdat we de neoliberale agenda al jarenlang doorzien door partijprogramma’s grondig te lezen. Niet altijd een goede zaak voor ons mentale welzijn…

Het is veelzeggend dat zelfs leden die op rechtse partijen stemden, ons nu in paniek contacteren met de vraag of we hun pensioenrechten kunnen vrijwaren. Maar zo werkt het niet. Sociale bescherming en arbeidsrechten verdwijnen wanneer we buikthema’s ons stemgedrag laten bepalen. Wat erger is, vele beleidsvoorstellen die we vandaag zien passeren, worden niet in alle rechtse partijprogramma’s vermeld. De kiezer wordt dus bedrogen.

Toch is er hoop. In het Verenigd Koninkrijk werd recent de Rail Public Ownership Bill aangenomen, een belangrijke stap richting een heroprichting van Great British Railways als openbare dienst. Na 40 jaar neoliberale spoorwegellende krijgen reizigers en personeel eindelijk uitzicht op een betere toekomst. Dit toont aan dat de strijd voor een sterk openbaar spoor wél kan lonen.

We staan voor een onzekere periode, dat is zeker. Maar laat je niet ontmoedigen: ACOD Spoor zet alles op alles om de belangen van het spoorwegpersoneel en de reizigers te verdedigen. Bij het verschijnen van deze Tribune hopen we dat er meer duidelijkheid is en liefst in de juiste richting. Als dat zo is, dan hebben we samen een belangrijke stap gezet. Maar eenvoudig zal het niet zijn. Dat hoeft ons trouwens niet af te schrikken.

Weet dit: of je nu werkt bij NMBS, Infrabel of HR Rail, we delen allemaal dezelfde passie. We zijn het spoor. We houden dit land in beweging. De spoorwegen verbinden mensen en regio’s. Het spoor zit in ons bloed, het is wie we zijn. En juist omdat we allemaal van het spoor zijn, staan we niet alleen.

Maar boven alles zijn we mensen. Mensen met gezinnen, vrienden en dierbaren die ons kracht en vreugde geven. Terwijl we deze strijd aangaan, mag dat nooit vergeten worden. Laat 2025 een jaar zijn van gezondheid en warmte, voor jezelf en de mensen die je dierbaar zijn. Want daar begint en eindigt alles mee.

Samen staan we sterk. Samen maken we het verschil. Willen we dat afspreken?

Günther Blauwens